PRK Permatang Pauh 1

KEUNIKAN KERUSI PARLIMEN PERMATANG PAUH

Kerusi Parlimen P.044 Permatang Pauh memiliki keistimewaan yang tersendiri sebagaimana catatan episod kepilihanrayaan di negara kita. Kerusi atau bahagian pilihan raya parlimen ini dibentuk hasil persempadanan kawasan pilihan raya 1973. Pembentukan kawasan pilihan raya ini adalah hasil pemecahan kerusi Parlimen Seberang Utara dan Seberang Tengah. Sebahagian kawasan pilihan raya persekutuan Seberang Utara membentuk kawasan pilihan raya persekutuan atau kerusi Parlimen Kepala Batas. Satu bahagian dalam kawasan pilihan raya Seberang Tengah membentuk kerusi Parlimen Bukit Mertajam. Lebihan pecahan kawasan Seberang Utara dan Seberang Tengah, dibentuk satu kawasan pilihanan persekutuan baru; Permatang Pauh. 

Kerusi Parlimen Seberang Utara disempadankan semua membentuk Parlimen Kepala Batas, sementara Parlimen Seberang Tengah diganti dengan Parlimen Bukit Mertajam. Justeru asas persempadanan semula kawasan pilihan raya 1973 mengambilkira keperluan politik pasca 13 Mei, maka lebih banyak kawasan majoriti Melayu dibentuk. Dalam PRU3 (PRU1969), Parlimen Seberang Tengah, satu kawasan campuran, di mana calon Melayu dari Gerakan menewaskan calon UMNO yang mempertahankan kerusi.   

Lantaran itu, dengan penambahan satu kerusi  Parlimen, kerusi Bukit Mertajam diperuntukan kepada MCA dan Permatang Pauh kepada UMNO. Ini berikutan persempadanan 1973 menjadikan kawasan asal Parlimen Seberang Tengah yang campuran sifatnya, membentuk satu kerusi Parlimen majoriti Melayu dan satu kerusi majoriti bukan Melayu (Cina). Seolah-olah persempadanan semula ini sebagai jawapan kepada kekalahan calon UMNO mewakili Perikatan bagi kerusi Parlimen Seberang Tengah, dalam PRU 1969.

Kawasan pilihan raya yang dibentuk selepas merdeka, bagi Pulau Pinang, setiap kawasan pilihan raya negeri mengandungi 3 kawasan pilihan raya negeri (kerusi DUN). Pengwujudan kawasan pilihan raya Permatang Pauh menambahkan tiga kerusi baru bagi DUN. 

Kawasan pilihan raya persekutuan Permatang Pauh terdiri dari 3 kawasan pilihan raya negeri; Sungai Dua, Kubang Semang dan Penanti. Sungai Dua dipindahkan dari Parlimen Seberang Utara, Kubang Semang dari Seberang Utara dan Seberang Tengah, sementara Penanti dari Seberang Tengah. Sementara kawasan pilihan raya negeri majoriti bukan Melayu di Seberang Tengah: Bukit Tengah dan Pekan Bukit Mertajam membentuk Parlimen Bukit Mertajam, bersama kawasan pilihan raya negeri Machang Bubok dari Seberang Selatan.

Dalam PRU4 (PRU 1974), kerusi Parlimen Permatang Pauh dan kerusi negeri Kubang Semang dan Penanti diberikan kepada UMNO, sementara Sungai Dua kepada Pas, dalam agihan kerusi dalam komponen BN. BN menang semua kerusi berkenaan dengan selesa.

Dalam PRU5 (PRU 1978), Pas yang disingkirkan dari BN pada November 1977, bertanding bersendirian. Ustaz Zabidi Ali berjaya mempertahankan kerusi negeri Sungai Dua dan merampas kerusi Parlimen Permatang Pauh, dalam suasana pengaruh Pas mulai surut setelah kehilangan kuasa dalam Pilihan Raya Negeri (DUN) Kelantan yang diadakan berasingan, serta kehilangan banyak kerusi dalam PRU4 di seluruh negara. 

Di kawasan yang tak pernah menonjolkan pengaruh Pas berbanding Kelantan, Kedah, Terengganu, Perlis dan Perak Utara, kemenangan Pas di Permatang Pauh adalah sesuatu yang luar biasa. Di samping menang di Sungai Dua, Pas juga beri saingan sengit di Kubang Semang dan Penanti, memberikan BN menang dengan majoriti kecil.

 Dalam PRU6 (PRU 1982), bila UMNO menonjolkan Presiden ABIM, Anwar Ibrahim untuk Parlimen Permatang Pauh, memberikan pencapaian luar biasa bagi BN. Di kerusi Parlimen Permatang Pauh, Anwar perolehi kemenangan dengan majoriti besar, 14,352 undi atau 61.47% untuk menumpaskan calon Pas yang mempertahankan kerusi. BN menerusi Anwar membantu meningkatkan undi dari 10,264 undi (PRU5) kepada 18,849 undi, sementara undi Pas merosot dari 11,124 undi kepada 4,497 undi. Pencapaian cemerlang BN ini turut membantu memenangi semua tiga kerusi DUn dengan majoriti besar. 

Persempadanan semula kawasan pilihan raya 1983 sekali lagi melibatkan kawasan pilihan raya di Seberang Prai, termasuk Permatang Pauh. Satu kawasan pilihan raya persekutuan iaitu Parlimen Tasek Gelugor diwujudkan. Kawasan pilihan raya negeri Tasek Gelugor dari Parlimen Kepala Batas dicantumkan dengan kawasan pilihan raya negeri Sungai Dua dari Permatang Pauh, dicantumkan untuk pembentukan kerusi Parlimen Tasek Gelugor. Persempadanan 1983 menjadikan Permatang Pauh terdiri dari 3 kerusi negeri; Seberang Jaya (mengambil sebahagian kawasan Parlimen Bagan), Permatang Pasir (dulunya Kubang Semang) dan Penanti. 

Dalam PRU7 (PRU 1986) yang menggunakan sempadan baru, undi BN merosot sementara undi untuk Pas meningkat, walaupun sebahagian kawasan pengaruh Pas dikeluarkan dan dimasukkan ke Parlimen Tasek Gelugor. Di kerusi Parlimen, DS Anwar Ibrahim cuma menang dengan majoriti berkurangan, 10,470 undi atau 41.13%. 

Persempadanan kawasan pilihan raya 1993 tidak melibatkan kawasan pilihan raya di Pulau Pinang. PRU10 (PRU 1999) melibatkan secara langsung dengan Parlimen Permatang Pauh sebagai petunjuk, di mana PRU diadakan dalam zaman Reformasi kesan dari pemecatan DS Anwar Ibrahim dari UMNO. Selain ada kaitan langsung dengan mantan Ahli Parlimennya, sebagai kawasan majoriti Melayu terlibat sama dengan tsunami Melayu dalam PRU10. BN diwakili UMNO ditumpaskan oleh calon KeADILan, diwakili isteri DS Anwar, DS Dr Wan Azizah Wan Ismail dengan majoriti agak besar juga, 9,072 undi walaupun BN menurunkan seorang Timbalan Menteri. Kerusi negeri Permatang Pasir dimenangi Pas dengan majoriti besar, 3,194 undi. Kerusi Penanti dimenangi calon KeADILan, dengan majoriti selesa juga, 1,941 undi, sementara Seberang Jaya dipertahankan BN dengan majoriti 853 undi sahaja. 

Persempadanan semula kawasan pilihan raya 2003, sebagai natijah dari penolakan pengundi Melayu kepada BN dalam PRU10, difokuskan untuk menambahkan kawasan campuran dan bukan Melayu. Di Pulau Pinang, ditambah 2 kawasan pilihan raya persekutuan. Penambahan 2 kerusi Parlimen baru mewujudkan kerusi Parlimen Batu Kawan di Seberang Prai dan Bukit Gelugor di bahagian pulau. Kedua-duanya kawasan majoriti bukan Melayu. Dalam PRU11 (PRU 2004), walaupun mandat diperlukan untuk DS Abdullah Ahmad Badawi sebagai PM, namun UMNO masih gagal di Permatang Pauh. Calon KeADILan, DS Wan Azizah menang dengan majoriti kecil, cuma 590 undi sahaja, dengan kemerosotan undi dari 23,820 undi ke 21,737 undi, berbanding BN yang meningkat dari 14,743 undi ke 21,147 undi. Pas masih berjaya pertahan kerusi Permatang Pasir dengan majoriti merosot, sementara KeADILan hilang kerusi Penanti.

Dalam PRU12 (PRU 2008), DS Wan Azizah mengekalkan kerusi parlimen dengan majoriti besar 13,398 undi. Di kerusi negeri Pas berjaya pertahan Permatang Pasir dengan majoriti besar lebih 5,000 undi dan kerusi Penanti dirampas balik oleh PKR (dulunya KeADILan) dengan majoriti lebih 2,000 undi.

Pilihan Raya Kecil (PRK) Parlimen Permatang Pauh, 26/08/2008, ekoran perletakan jawatan DS Wan Azizah, dimenangi DS Anwar Ibrahim dengan majoriti meningkat, 15,671 undi. Dalam PRK Permatang Pasir 25/06/2009, kerana kematian ADUNnya, calon Pas menang dengan majoriti selesa, lebih 4,500 undi. 

Dalam PRU13, DS Anwar yang pertahan kerusi Permatang Pauh, menang dengan majoriti merosot 11,721 undi. PKR perolehi 37,090 undi atau 59.19% undi sah berbanding BN perolehi 25,369 undi atau 40.49% undi sah. 

Dari senario berbagai episod kepilihanraya di Permatang Pauh sejak tahun 1960an mencatatkan ragam pemilihan atau corak pengundian di sini yang sungguh menarik, unik dan kelainan berbanding kawasan lain, khususnya kawasan majoriti Melayu. Biasanya perubahan yang berlaku dari pilihan raya yang berlainan dapat disaksikan di kawasan bandaran atau separa bandar atau pinggiran kota. Kemenangan besar dalam satu pilihan raya, berlaku sebaliknya dalam pilihan raya yang lain. 

Permatang Pauh dulunya sebahagian Parlimen Seberang Tengah setakat ini mencatat 3 kejutan dalam pilihan raya; 1. Parti Gerakan yang baru berusia 1 tahun mengalahkan calon UMNO yang pertahan kerusi dalam PRU 1969, 2. Calon Pas menjadi parti pembangkang kedua menumpaskan calon UMNO yang pertahan kerusi, dalam PRU 1978, 3. Parti KeADILan yang baru berusia setahun menang dengan majoriti besar mengalahkan calon UMNO, dalam PRU 1999. 

Apakah pula keunikan pemilih kawasan parlimen ini dalam PRK 07/05/2015 nanti, yang menantikan perubahan dari sudut undi popular, pihak mana yang merosot, pihak mana yang meningkat sokongan. Sejauhmana faktor semasa mempengaruhi ragam pilihan pengundi; 1. undi simpati, 2. undi protest, 3. kesan krisis dalam Pakatan Rakyat, 4. kesan krisis keyakinan kepimpinan UMNO, 5. kesan dasar kerajaan semasa terutama GST.